Polityka umiarkowanych cen, szwajcarska jakość zbudowana na tradycyjnych, rodzinnych wartościach oraz strategia odważnych projektów, tak pokrótce można scharakteryzować firmę Tissot obecną w branży od 1853 roku.

Od comptoirⁱ do holdingu – historia Tissot.

Powstanie manufaktury CHs Tissot & Fils przypadło na okres gruntownych przemian w Europie, które doprowadziły do powstania lokalnych warsztatów i zmechanizowanych fabryk. Lokalnemu przemysłowi zegarmistrzowskiemu od XVIII wieku towarzyszył gwałtowny rozwój i systemowe przeobrażenia z uwagi na postępujący podział pracy. Profesje kowala, ślusarza czy złotnika, nie były już przypisane do tradycyjnych zajęć rolniczych wykonywanych przez górali w zaśnieżonych domach kantonu Neuchâtel. Pierwszoplanową rolę w branży przejęli agenci posiadający drobiazgową wiedzę na temat aktualnego rynku zbytu. W praktyce to oni wyznaczali cykl i rodzaj produkcji zegarmistrzom, wynagradzanym tylko dwa razy do roku. Równie ważne ogniwo w łańcuchu wytwarzania zegarków stanowili pracownicy montażu czyli tzw. établisseur. Ich głównym zadaniem było koordynowanie produkcji na określonym terenie poprzez zaopatrywanie handlowców w części i materiały a także przewidywanie oczekiwań klientów na lokalnych rynkach. Do roli zawodowej arystokracji urosła pozycja zegarmistrzów małogabarytowych znajdujących zatrudnienie w powstających zakładach rzemieślniczych w wielu miejscowościach Szwajcarii. Stanowili oni fundament branży zwanej chronometrią działającej na zasadach savoir-faire. Przemysł chronometryczny, ukształtowany przez ok. sto różnych profesji opierał się na podziale produkcji pomiędzy wąsko wyspecjalizowane rzemiosła, takie np. jak: wytwarzanie mechanizmów wychwytowych czy regulowanie balansów (tzw. regleurs). Wszystkie te zmiany przyczyniły się do powstania całkowicie nowego systemu przemysłowego w obrębie Neuchâtel, którego częścią stał się także Tissot.

Charles-Félicien Tissot & Fils.

1 lipca 1853 roku pod adresem Vaillant Crest 23 w Le Locle otworzyli swój warsztat złotnik, wytwórca kopert zegarkowych Charles-Félicien Tissot Daguette oraz jego syn Charles-Emile zegarmistrz.

Zakład mieścił się w wysokiej czteropiętrowej kamienicy ze spadzistym dachem, rezydencji Tissotów. Już wiele lat wcześniej posłużyła rodzinie za dom i pracownię, w której wytwarzano i zdobiono złote koperty do zegarków kieszonkowych. Najstarszy syn zawodową edukację rozpoczął w wieku 12 lat terminując u lokalnych rzemieślników. Zachęcony dobrze zapowiadającą się karierą, mając 16 lat i poparcie rodziny odbył podróż za ocean aby w Nowym Jorku naprawiać zegary u swojego stryja Humberta Droz’a. Po powrocie wraz z ojcem otwarli warsztat tzw. comptoir d’établissage, w którym montowali i sprzedawali zegarki kieszonkowe z części pozyskanych od okolicznych mieszkańców wsi. Jednym z pierwszych owoców ich pracy był złoty zegarek nakręcany kluczykiem ze wskazaniami czasu dwóch stref. Oferowany był przede wszystkim w Europie i Ameryce Północnej. Na ascetycznym cyferblacie w nietypowy sposób umieszczono wskazania. Symetryczne sub-tarcze wskazywały dwa oddzielne czasy, pod nimi znajdował się mały sekundnik jednej ze stref, natomiast centralny sekundnik zintegrowany był ze wskazaniem drugiej. Nieprzypadkowo taki układ odzwierciedlał ówczesną politykę sprzedaży prowadzoną na dwóch równoległych rynkach zbytu amerykańskim i wschodnio europejskim, w którym carska Rosja odgrywała kluczową rolę. Europa zachodnia nabrała znaczenia dopiero w roku 1878 roku, po Wystawie Światowej kiedy otwarty został pierwszy firmowy sklep w Paryżu. Od tego czasu także rynek francuski znalazł się strefie wpływów rodziny Tissotów.

Rok 1884 przyniósł pierwsze sukcesy w dziedzinie chronometrii. Model z wychwytem kotwicowym wykonanym przez Ch.-F. Tissot & Sons otrzymał pierwszą nagrodę w kategorii Chronometry Klasy B.

W XIX wieku oprócz małogabarytowych elementów zegarmistrzowskich w firmie wytwarzano również wszelkiego rodzaju części zamienne, narzędzia, klucze, łańcuszki do zegarków, spinki do krawatów, a nawet oleje i hydrauliczne młotki zegarkowe.

W roku 1908 Tissot otrzymał kolejną nagrodę w kategorii regulowania balansów wyprzedzając tak znamienite marki jak Zenith i Longines. W roku 1911 podjął się systematycznej produkcji damskich zegarków naręcznych.

W 1916 roku w firmie rozpoczął się proces głębokich przemian. Produkcja stała się bardziej wyspecjalizowana, zwiększono wykwalifikowany personel i zakupiono nowoczesne maszyny. W następstwie tych działań powstał pierwszy kaliber Tissot. W ciągu kolejnych czterech lat wszystkie komponenty mechanizmu były w pełni wymienne, a dwa lata później firma wprowadziła do masowej produkcji koperty, które wytwarzała podobnie jak zegarki we własnych zakładach.

W tym samym roku wyprodukowano jeden z najbardziej rozpoznawalnych i charakterystycznych modeli „Banana”. Dominowała wtedy tendencja do rozróżnienia zegarków naręcznych od kieszonkowych. Popularne stały się czasomierze w formie prostokąta i kwadratu. Jednak płaskie kanciaste koperty nie były tak wygodne jak klasyczne okrągłe. Z rozwiązaniem przyszedł pomysłowy Tissot i jego koperta wygięta jak banan. Nazwa pochodziła właśnie od tej ergonomicznie wyprofilowanej (niczym wspomniany egzotyczny owoc) prostokątnej obudowy, przylegającej ściśle do obłego nadgarstka.

W trakcie 43-letniej kariery Charles-Emile – jako agent handlowy – brał udział w 52 podróżach do obu Ameryk i Rosji. Trwające po trzy doby wyprawy do St. Petersburga uważane były za jedne z najdłuższych i najtrudniejszych. Odbywały się saniami z psim zaprzęgiem i narażały podróżnych na liczne niebezpieczeństwa. Pomimo tego okres rosyjski uważany był za najbardziej lukratywny, gdyż tamtejsze sfery wyższe lubowały się w nowinkach technicznych co było z kolei domeną Tissota. Bezpośrednie kontakty komiwojażerów z klientami były najbardziej skuteczną formą ówczesnej reklamy a okresowa korespondencja wysyłana na ilustrowanym medalami papierze skutecznie dopełniała roli marketingu bezpośredniego. Panowała wtedy moda jakże odmienna od dzisiejszej, wyroby zegarmistrzowskie były uważane za tym lepsze im były mniejsze. Nie tylko handel był jednak znamienny dla tamtego okresu, również utworzone z rosyjskimi arystokratami więzi rodzinne. Efektem prorosyjskiej polityki było otwarcie w Moskwie markowego sklepu Tissot, w którym mieszczaństwo klasy średniej zaopatrywało się w szwajcarskie zegarki. Jednak dobra passa trwała tylko do roku 1917 czyli do Rewolucji Październikowej.

Tissot-Omega

Pierwszy pełnoetatowy sprzedawca został zatrudniony w 1924 roku, czyli „w przeddzień” wielkich zmian. W 1925 roku w okresie gospodarczej recesji Tissot podpisał najważniejszą w dziejach branży umowę handlową z braćmi Louisem i Gustawem Brandt, dyrektorami renomowanej firmy z Bienne. W latach 20-tych Omega, z uwagi na znaczne spadki sprzedaży, poszukiwała wiarygodnego partnera, który wsparłby jej dalszy rozwój. Epizod spowodowany zerwaniem umowy handlowej z nierzetelnym komiwojażerem okazał się zrządzeniem losu.

W jego miejsce bracia Brandt zatrudnili nowego agenta handlowego, którym okazał się być Paul Tissot. Wspólne kwestie obu firm tzn. dotkliwa utrata rynku rosyjskiego oraz aktywne poszukiwanie alternatywnych obszarów zbytu okazały się odpowiednim wyzwaniem dla nowo pozyskanego managera. Zawarte Partnerstwo zainicjowało wspólne interesy w sferze handlu i technologii oraz doprowadziło w 1930 r. do powołania holdingu finansowego SSIH tj. Szwajcarskiego Stowarzyszenia Przemysłu Zegarmistrzowskiego z siedzibą w Genewie. W efekcie tego historycznego porozumienia na cyferblatach zegarków po raz pierwszy pojawiły się nazwy Tissot-Omega Watch Co.. Daleko idące przeobrażenia nastąpiły w organizacji produkcji przemysłowej. W roku 1932 do holdingu dołączyła Lemania. Dotychczasowe mechanizmy produkowane były odtąd wspólnie przez Omegę i Lemanię. Powstał też zupełnie nowy mechanizm dla SSIH wyprodukowany połączonymi siłami przez wszystkie trzy firmy.

Rok 1930 przyniósł Tissotowi pierwszy seryjnie produkowany zegarek z antymagnetycznym wychwytem.

Antimagnetique wyprodukowany pod patronatem Paula Tissota (wcześniej dyrektora sprzedaży Brandta) posiadał sprężynę włosową z palladu oraz wychwyt z materiałów antymagnetycznych. Pierwsze prace nad tą koncepcją rozpoczęły się jeszcze za czasów Charlesa-Emile w 1888 roku i kontynuowane były do drugiej dekady XX wieku. Wprowadzenie na światowe rynki nastąpiło w 1933 r. wraz z przyjęciem tzw. Planu Tissot, którego przewodnią ideą było hasło nowe pomysły dla nowych zysków.

Tissot zamierzał wypełnić niszę istniejącą obok wielkich marek (mowa tu m.in. o Omedze) poprzez precyzyjnie „skrojoną” przystępną ofertę bez angażowania dużych środków na reklamę. Szczególnym punktem planu było wprowadzenie przez Paula nieograniczonej terytorialnie gwarancji rocznej na wszystkie zegarki. Tak „nieroztropny” krok wśród producentów wywołał spore zamieszanie i w efekcie naciski ze strony Związku Zegarmistrzów Szwajcarskich doprowadziły do wycofania się z tego pomysłu. Branża nie była jeszcze gotowa na tak głęboką politykę pro-kliencką.

Dzięki kooperacji z Omegą i premierze uniwersalnego Antimagnetique zegarki spod znaku stylizowanej litery „T” stały się bardziej rozpoznawalne w świecie. Sportowe modele zaopatrzono we wszystkie dostępne wówczas techniczne udogodnienia. Były odporne na kurz i wodę, wykonane ze stali nierdzewnej, wyposażone w nietłukące się szkiełka i antymagnetyczne mechanizmy a naciąg automatyczny zapewniał nieprzerwane działanie. Zdominowały rynki aż do lat pięćdziesiątych zasilając również damskie kolekcje. Reklamie towarzyszyła celna dewiza „The Only Time”.

Niezawodność Tissotów potwierdziły liczne wyprawy (udokumentowane w archiwach), w których brały udział m.in. podróż przez Atlantyk, trekking przez Saharę, rajd rowerowy po Afryce, ekspedycja arktyczna na Ziemię Peary’ego, wyprawy speleologiczne czy wreszcie ekspedycja na szczyt ziemi Mont Everest. Dla Tissota był to jednak nadal niełatwy okres. W latach 40-tych głównymi klientami byli w zasadzie uciekinierzy z Polski osiedleni na terenie Konfederacji Szwajcarskiej oraz amerykańscy żołnierze stacjonujących w Szwajcarii do czasu powrotu do domu.

Tissot dla aktywnych.

W 1949 roku po raz pierwszy powstała idea zegarka wskazującego aktualną godzinę we wszystkich 24 strefach czasowych. Dwa lata później zaprezentowany został prototypowy model Navigator, którego wytworzenie koordynował Louis-Edouard. Tym czym Navigator odróżniał się od zegarków innych producentów był użyty sposób wskazań, które odczytać można było jednocześnie, bez konieczności manipulacji. Obrotowy dysk z nazwami miast odpowiadającymi 24 strefom umieszczono w centralnym punkcie cyferblatu. Wykonywał jeden obrót w ciągu doby, a do korygowania służył przycisk umieszczony z boku koperty. Wyposażony był w manufakturowy mechanizm z automatycznym naciągiem opakowany w złotą bądź stalową kopertę.

Navigator miał oficjalną premierę w 1953 roku i był jednym z dwóch modeli przygotowanych na specjalne obchody 100-lecia (ponownie wykorzystany z niewielkimi zmianami z okazji 125-lecia). Drugim jubileuszowym modelem był Centenary (tj. „stulecie”), w najbogatszej wersji wyposażony w kopertę wykonaną ze złota i emaliowaną tarczę.

Rok po premierze Nawigatora światło dzienne ujrzał klasyczny zegarek z datą Tissot Visodate.

Kontynuacją nowatorskiego trendu była seria zegarków PR 516 zaprezentowana w 1956 roku. Literowe oznaczenie było skrótem od francuskiego „Particulierement Robuste” oznaczającego wyjątkową wytrzymałość. „PR” odnosiło się przede wszystkim do charakterystycznego sposobu umieszczenia mechanizmu w kopercie gwarantującego podwyższoną ochronę przed uderzeniami i wstrząsami.

PR516 Automatic z perforowaną bransoletą rzeczywisty sukces odniósł dopiero po dziesięciu latach od premiery za sprawą dynamicznej kampanii reklamowej „dłoni na kierownicy”. Model ten do dziś zasila kolekcję Heritage cieszącą się niesłabnącym zainteresowaniem klientów. Sam pomysł na reklamę zrodził się podczas kilku wizyt u kooperantów. Pasek perforowanej blachy u producenta bransolet i kierownica wyścigowego samochodu ze specjalnymi otworami na stoper stanowiły inspirację dla najbardziej oryginalnej reklamy Tissota.

Ku standaryzacji – jeden kaliber.

W latach 50-tych rozpoczęła się nowa era dla firmy. Był to okres, w którym Tissot był drugą po Omedze najbardziej znaną marką zegarkową w Szwajcarii. W 1951 roku następcą Paula Tissota, wszechstronnego handlowca znającego na wskroś potrzeby rynku, został Edouard-Louis – inżynier z wykształcenia. Podjął się on niezwykle trudnego zadania opracowania ujednoliconego mechanizmu pasującego zarówno do męskich jak i damskich zegarków. Produkcja kilkunastu różnych mechanizmów w niewielkich ilościach była dla rodzinnej manufaktury zbyt kosztowna. Im więcej mechanizmów oferowano tym mniej każdego z nich można było praktycznie wyprodukować. Dlatego siedem lat później w 1958 r. powstał mechanizm bazowy typu ébauche, którego konstrukcja pozwalała na rozbudowę do kilku wersji i rodzajów. Podstawowym był ręcznie nakręcany kaliber 781 z centralnym sekundnikiem i datownikiem (wyższa wersja).

Kal. 783 otrzymał naciąg automatyczny z możliwością rozbudowy o datownik. W latach 60-tych i 70-tych Tissot wprowadził 65 różnych modyfikacji do tego mechanizmu m.in. zatrzymanie sekundnika, podwójny datownik oraz budzik. W celach promocji nakręcono specjalny film zatytułowany „Prostszy i dokładniejszy”, który został wyświetlony jednocześnie w 180 szwajcarskich kinach. Dotychczasowe 72 różne mechanizmy zastąpiono jednym surowym ébauche o wielu możliwościach rozbudowy.

Tissot Astrolon.

W latach 70-tych wraz z początkiem inwazji zegarków kwarcowych branżę dotknął poważny kryzys. Zapowiedzią nadchodzących zmian był SYTAL (systeme Tissot d’auto-lubrification) zwany inaczej Idea 2001 lub Tissot Research, nad którym pracę rozpoczęto jeszcze w latach 50-tych. Pomysł zegarka nie wymagającego oliwienia wywodził się z potrzeby zapobiegania wysychaniu w nim smarów nim ten dotrze do finalnego klienta. Projekt powstawał pod nazwą Astrolon, która miała budzić skojarzenie ze słowem „nylon”. Tak czy inaczej syntetyk. Dopiero w roku 1971 Tissot oficjalnie zaprezentował pierwszy zegarek mechaniczny, w którym niemal wszystkie części (za wyjątkiem sprężyny balansu oraz naciągu) wykonane zostały z tworzywa sztucznego. Model ten tak dalece wyprzedzał swe czasy, że w chwili premiery był już przestarzały. Przy jego projektowaniu zupełnie pominięto najważniejsze odkrycia z dziedziny chemii tworzyw sztucznych i w efekcie materiały z których powstawał bazowały na technologii produkcji sprzed 400 lat. Projekt zakończył się klapą i oddaniem palmy pierwszeństwa zegarkom elektronicznym.

Obecnie pomysł bazujący wokół podobnej idei przywrócono do życia w ramach koncepcji Swatch SISTEM51.

W roku 1974 Tissot rozpoczął sponsorowanie wyścigów samochodowych. W ramach programu dla Lotusa odpowiadał za pomiar czasu zespołu Lotus Formula 1. Bolidy biorące udział w zawodach oznakowane były logo Tissot-Quartz. Pamiątką po tym wydarzeniu był kwarcowy Lotus F1 z wyświetlaczem LCD. Sponsorował również słynny 24-godzinny wyścig Porsche Carrera w Le Mans.

O ile w latach 70-tych nadciągnął kryzys o tyle w latach 80-tych nadeszła katastrofa. Objęła swoim zasięgiem niemal całą branże szwajcarską. W pięćdziesięciolecie swojego istnienia SSIH poniosło straty w wysokości 42 mln franków. Nie pomogła nawet uruchomiona trzy lata wcześniej produkcja instrumentów medycznych, którą próbował się ratować. Również reputacja Omegi mocno podupadła. SSIH zrzeszający marki Tissot, Hamilton oraz zakład produkcyjny Omega nie był już w stanie zarządzać tak dużą firmą jak ta ostatnia. Planowana na szeroką skalę restrukturyzacja firmy stała się nieunikniona.

Swatch Group

W 1980 roku Nicolas Hayek został poproszony przez grupę szwajcarskich bankierów o nadzór nad likwidacją ASUAGⁱⁱ i SSIH. Powodem była ciężka sytuacja szwajcarskich firm, w której się znalazły w wyniku działań konkurencji japońskich producentów Seiko i Citizen. Hayek jako jedyny uważał, że zarówno zegarmistrzowski przemysł szwajcarski jak również ASUAG/SSIH po restrukturyzacji i repozycjonowaniu marek mogą być nadal konkurencyjnymi. Ostatecznie w 1981 roku na podstawie wielu jego rekomendacji przeprowadzona została fuzja ASUAG i SSIH. W jej wyniku powstało SMH (Swiss Microelectronics and Horology Company), na którego czele w 1985 roku stanął sam Nicolas Hayek jako prezes zarządu. Obecna nazwa The Swatch Group została nadana dopiero w 1998 roku.

W tym samym 1985 roku słynący z inwencji twórczej Tissot przy współpracy z niemiecką firmą Pick wyprodukował Rock Watch.

Pomysłodawcą kwarcowego zegarka wykonanego z granitowej alpejskiej skały był rzeźbiarz Peter Kunz. Do budowy kopert użyto granitu z różnych kamieniołomów dlatego nie było dwóch identycznych egzemplarzy. Kolekcję uzupełniły modele wykonane z topazu, granatu i pirytu. Dla uczczenia 700 rocznicy Konfederacji Szwajcarskiej powstała także edycja specjalna Wood Watch wykonana z wrzośca korsykańskiego używanego do wyrobu fajek. Do 1994 roku firma sprzedała na świecie ponad 100 000 szt. najrozmaitszych wersji tych zegarków, które do dziś stanowią łakomy kąsek dla kolekcjonerów. Rok później powstał Two-Timer naręczny zegarek z cyfrowym i analogowym wskazaniem czasu oraz siedmioma funkcjami sterowanymi koronką.

W 1996 zarządzanie fabryką w Le Locle (Swatch Group: Tissot, Certina i Mido) objął François Thiébaud, który do dziś pełni obowiązki prezesa zarządu.

Trzy lata później w roku 1999 powstał najbardziej innowacyjny zegarek kwarcowy łączący w sobie elementy Two-Timera i najnowszych technologii – mowa bowiem o T-Touch. Pierwszy model ze szkłem dotykowym powstał pierwotnie w centralnym laboratorium badawczym Asulab należącym do Swatch Group. Jednak finalnie zdecydowano o jego produkcji pod marką Tissot. Jego aktualne wcielenie to T-Touch Expert Solar w tytanowej kopercie, zasilany energią słoneczną.

Historia firmy jest dowodem na to, że pozostaje cały czas wierna sloganowi Innovators by Tradition. Hasło przybierało różne formy jednak zawsze odnosiło się to tych samych wartości. Do 1966 roku SSIH był firmą praktycznie rodzinną gdyż ok. 90 % udziałów było w posiadaniu najbliższej rodziny. Do lat 90-tych zegarki sprzedawano wyłącznie w salonach jubilerskich i zegarmistrzowskich, dopiero po 1990 roku trafiły pod strzechy centrów handlowych.

W 2009 roku nowatorski mechanizm chronografu oznaczony jako C01.211 zastąpił nieprodukowaną od 2002 roku Lemianię 5100. Posiadał wychwyt wykonany z wytrzymałego tworzywa sztucznego i charakterystyczny 6-godzinny licznik stopera na „szóstej”.

Z okazji 160 rocznicy istnienia Tissot zaprezentował mechanizm Powermatic 80 (kolekcja Luxury Automatic), którym wywołał niemałe poruszenie. Z jednej strony syntetyczne materiały wychwytu z drugiej niespotykana w tym segmencie zegarków 80-godzinna autonomia działania i precyzyjna regulacja przez zmianę momentu bezwładności za pomocą wkrętów na balansie.

W 2013 roku został zwycięzcą trzeciej (współczesnej) edycji międzynarodowego konkursu chronometrycznego. Dla upamiętnienia wygranej model T-Complication Chronometer doczekał się produkcji seryjnej.

Jako jedna z niewielu firm będąca częścią większej grupy kapitałowej nieustannie podtrzymuje zwyczaj produkcji zegarków kieszonkowych, które wytwarza od samego początku działalności.

Tissot jako pracodawca po dziś dzień cieszy się dużą reputacją. Spadkobiercy rodziny byli w przeszłości założycielami Fundacji Prac Społecznych, funduszu emerytalnego jak również wspierali działalność artystyczną, głównie muzyczną. Również obecnie wspiera wiele aktywności i dyscyplin sportowych. Jest Oficjalnym Chronometrażystą i Partnerem MotoGP, zawodów motocyklowych FIM World Superbike, Międzynarodowej Federacji Koszykówki FIBA, ligi Futbolu Australijskiego AFL, RBS Pucharu Sześciu Narodów Rugby, Mistrzostw Świata w kolarstwie, szermierce, hokeju na lodzie, a w październiku 2015 roku został pierwszym oficjalnym chronometrażystą NBA.

ⁱ comptoir d’établissage – zakład montujący i sprzedający zegarki, których poszczególne elementy składowe wytwarzali w okolicznych domach i dostarczali wysoko wykwalifikowani i niezależni pracownicy.

ⁱⁱ Holding ASUAG został powołany w 1931 roku przez szwajcarski rząd i banki w celu zwalczania kryzysu gospodarczego. Jego zadaniem było kontrolowanie centrów produkujących mechanizmy ebauches oraz elementy mechaniczne i elektroniczne dla całej branży.