Mecenas działu
Słownik pojęć zegarmistrzowskich
Wybierz literę:
Powrót
Wychwyt
Główny zespół zegara, mechaniczne urządzenie napędowe regulatora (wahadłowego lub balansowego), które spełnia w mechanizmie zegarowym dwie funkcje:
– przekazuje energię mechaniczną z przekładni zębatej chodu do regulatora w celu utrzymania go w ruchu ,
– zwalnia przekładnie zębatą o stały kąt obrotu podczas każdego okresu (wahadła lub balansu) regulatora, zlicza w ten sposób jego wahnięcia i umożliwia odmierzanie czasu.
Wychwyt zazwyczaj składa się z koła wychwytowego (napędzanego przez przekładnię chodu) i z kotwicy (dźwigni dwuramiennej) wyposażonej w urządzenie pośredniczące (np. widełki) współpracujące z regulatorem.
W zegarach z regulatorem wahadłowym można wyróżnić:
– wychwyty cofające; po udzieleniu impulsu do wahadła koło wychwytu cofa się o pewien kąt i hamuje ruch wahadła, np. wychwyt hakowy
– wychwyty spoczynkowe; po udzieleniu impulsu do wahadła, koło wychwytu pozostaje w spoczynku i w nieznacznym stopniu hamuje ruch kotwicy, pozostając jednak pod wpływem działania momentu napędowego, np. wychwyt cylindrowy, Grahama
– wychwyty swobodne; po udzieleniu impulsu, wahadło porusza się swobodnie tzn. nie pozostaje pod działaniem momentu napędowego koła wychwytu, np. wychwyt Rieflera.
W zegarkach z regulatorem balansowym można wyróżnić:
– wychwyty nieswobodne; balans pozostaje pod wpływem działania momentu napędowego na kole wychwytu, np. wychwyt cylindrowy,
– wychwyty swobodne; balans styka się z elementami wychwytu tylko podczas wyzwalania i otrzymania impulsu, w pozostałych fazach działania porusza się swobodnie, np. wychwyt kotwicowy szwajcarski, chronometrowy,
W literaturze fachowej opisanych jest ponad 200 rozwiązań konstrukcyjnych różnych wychwytów. W zegarkach z wychwytem balansowym stosuje się obecnie wyłącznie wychwyty swobodne.
Patrz też: Co-Axial (wychwyt współosiowy).
