„Hands-On” A. Lange & Söhne Zeitwerk Date [zdjęcia live, dostępność, cena]

Łukasz Doskocz13.02.20195 min. czytania

Od 10 lat nietuzinkowy w każdym względzie Zeitwerk zachwyca kolekcjonerów klasowego zegarmistrzostwa, choć kontrowersji związanych z jego powstaniem nie brakowało. W nowym, jubileuszowym Zeitwerku (Date), Lange sprytnie zaimplementowało datownik, choć wymagało to gruntownego przeprojektowania całości.

Podczas tegorocznej prezentacji Lange na SIHH zapytałem Anthony’ego de Haasa (dyrektora działu rozwoju produktu Lange) o to, jak świętej pamięci Walter Lange zareagował na premierę Zeitwerka. Tony najpierw szeroko się uśmiechnął, a potem powiedział, że… odpowie mi po prezentacji. Walter Lange zareagował bowiem tak, jak spora grupa kolekcjonerów i dziennikarzy – niedowierzaniem, połączonym z krytyką. Zeitwerk swoim designem i podejściem do zegarmistrzostwa odstawał od tego, co dotychczas oferowało na wskroś konserwatywne Lange. Zachowała się klasowa, wykończona ręcznie, doskonale przemyślana mechanika, ale już wskazania, które napędzała, były z kompletnie innej bajki. Tarczę zdominował duży, uformowany na kształt litery T Mostek z satynowanego metalu, umiejscowiony w jej dolnej połówce. Mostek w swojej dolnej części miał klasyczny, mały sekundnik. Dwa jego boki natomiast, na wysokości godz.3 i 9, osłaniały dwa duże, prostokątne okienka. W jednym znalazły się dyski odpowiadające za wskazanie minut, w drugim za wskazanie godzin. Kompozycję dopełniła rezerwa chodu, w formie Ab/Auf, w górnej połówce cyferblatu.

Zegarek z cyfrowym, skaczącym wskazaniem upływającego czasu historycznie nie był niczym nowym, ale we współczesnym zegarmistrzostwie projektów takich pojawiło się tyle, co nic. Dla przeciętnego odbiorcy było to dodatkowo szokujące o tyle, że Lange jest chyba ostatnią marką, którą można by o taką stylistyczną ekstrawagancję posądzać. A jednak, Niemcy podjęli wyzwanie i stworzyli… moim zdaniem najdoskonalsze, awangardowe dzieło zegarmistrzowskie dekady (nie licząc marek, które się w tym typie zegarmistrzostwa specjalizują). Nie bali się go też bardzo umiejętnie rozwijać, choć sprawa to wcale nie prosta.

Dwa lata po premierze Zeitwerka Lange pokazało model Striking Time (patrz TUTAJ). Zaimplementowano w nim akustyczną komplikację wybijania upływającego czasu – coś na kształt repetycji, ale w prostszej wersji. Dwa widoczne od strony cyferblatu młoteczki wybijały każdy upływający kwadrans oraz godziny, a całość można było deaktywować wedle uznania, przyciskiem w kopercie.

Potem komplikację rozbudowano dalej, wkładając do koperty zegarka repetycję decymalną. Decymalną, czyli taką, która wybija każde upływające 10 minut czasu (plus oczywiście pełne godziny). Zeitwerk doczekał się wreszcie i klasycznej, minutowej repetycji. W tej wersji Lange poszło jednak krok dalej i zamiast tradycyjnych gongów otaczających mechanizm zaprojektowało gong otaczający charakterystyczny mostek Zeitwerka (patrz TUTAJ). Tak jak w tradycyjnej repetycji, mechanizm zegarka wybijał godziny, kwadranse oraz minuty od ostatniego pełnego kwadransa, z możliwości całkowitego wyciszenia włącznie. Dodanie do Zeitwerka daty okazało się zgoła odmiennym, trudniejszym w wielu aspektach zadaniem.

Tradycyjnie Lange & Söhne kojarzone jest z dużym, podwójnym datownikiem (tzw. Outsize Date), który w Zeitwerku zwyczajnie nie był możliwy, choćby z powodów czysto estetycznych. De Haas i jego ekipa musieli wymyślić coś zupełnie nowego, świeżego, wpasowanego w projekt i charakter całego zegarka (o mechanice nie wspominając).

Datę w jubileuszowym Zeitwerku wymyślono jako szklany ring, okalający cały cyferblat. Na ringu tym nadrukowane są kolejne dni miesiąca. Pod spodem zamontowano drugi, tym razem obrotowy ring, z czerwonym segmentem. To ten segment właśnie „podświetla” dysk powyżej, wskazując tym samym – w jasny i czytelny sposób – aktualną datę. A ta w zegarku, przynajmniej dla mnie, jest funkcją niemal niezbędną.

Lange zadbało również o to, by datę można było intuicyjnie przestawić – służy do tego przycisk po lewej stronie koperty. Przycisk po prawej stronie przesuwa z kolei wskazanie godzin o jedną godzinę do przodu – przydatne np. przy częstych zmianach stref czasowych. Oba przyciski działają w ciekawy sposób, aktywując odpowiednie funkcje dopiero po ich puszczeniu, nie w momencie wciśnięcia.

Zeitwerk Date wymagał gruntownego przebudowania pracującej w kopercie mechaniki, i to nie tylko ze względu na dodaną komplikację. Manufaktura założyła sobie, że warto usprawnić cały mechanizm, popracować nad jego wydajnością. Kaliber L043.8 – tradycyjnie z manualnym naciągiem – ma powiększoną z 36 do 72h rezerwę chodu (uzyskiwaną z dwóch bębnów sprężyny), zaimplementowany system wychwytu stałej siły i w sumie 516 elementów. Na wydłużenie rezerwy wpłynęło też odchudzenie koła balansowego i zoptymalizowanie całości werku, który mimo wdrożenia dodatkowej, energochłonnej funkcji datownika (czyli trzeciego wskazania skaczącego) jest o 0,4 mm cieńszy, niż ten z pierwszego Zeitwerka.

Sam zegarek ma gabaryty modeli z repetycją – koperta zrobiona z białego złota ma 44,2 mm średnicy i jest wykończona polerowanymi i satynowanymi powierzchniami. Grubość natomiast udało się zredukować do 12,3 mm, a to o 0,3 mm mniej, niż w pierwowzorze. Mimo dość sporych rozmiarów na nadgarstku Zeitwerk Date leży nadspodziewanie wygodnie, w dużym stopniu dzięki krótkim, ergonomicznym uszom. Przy okazji całkiem klasycznie wygląda, ze swoją szarą, stonowaną tarczą i brązowym paskiem. Klasycznym zegarkiem Zeitwerk oczywiście nie jest, ale też nie o takie inspiracje i klimaty Lange chodziło przy jego projekcie. Projekcie odważnym i ryzykowanym, który po 10 latach stał się ikoną współczesnego zegarmistrzostwa – co do tego nie mam cienia wątpliwości.

Pierwszy, oryginalny Zeitwerk w wersji z białego złota z czarną tarczą (ciągle moja ulubiona referencja) kosztuje 71 500 EUR (~309 000 PLN). Wersja Date to koszt 89 000 EUR (~384 000 PLN).

Zeitwerk Date wylądował na naszej liście TOP 10 SIHH 2019 – do zobaczenia TUTAJ.