Zegarki firmy Panerai w ujęciu historycznym
Officine Panerai istnieje od 1860 roku. Początkowo firma zajmowała się zegarmistrzostwem i prowadziła pierwszą we Florencji szkołę zegarmistrzowską. Od 1864 roku powstał wyspecjalizowany dział projektujący i wytwarzający instrumenty dla Włoskiej Marynarki Wojennej, między innymi precyzyjne instrumenty pomiarowe – w tym zegary do min.
Na zlecenie klienta Officine Panerai zaczęła pracować nad projektem wyposażenia nurków wojskowych: głębokościomierzem, kompasem i zegarkiem naręcznym. W tamtych czasach problem wodoodporności nie był banalny, a wojsko potrzebowało niezawodnych rozwiązań, zarówno OP jak i Rolex mocno wtedy pracowały nad tym problemem. Istotną sprawą było zapewnienie widoczności wskazań instrumentów w ciemności i pod wodą.
w 1915 roku Guido Panerai stworzył i opatentował proces powlekania tarcz instrumentów pomiarowych powłoką luminescencyjną. Nazwał go Radiomir, ponieważ mieszanka zawierała Rad (nowy pierwiastek wynaleziony przez naszą rodaczkę Marię Skłodowską-Curie ). Tak więc farbą luminescencyjną Radiomir – z domieszką radioaktywnego Radu pokrywane były zegarki Panerai – aż do 1954 roku.
Pierwsze Panerai były produkowane przez Rolexa – na zlecenie firmy. Rolex również dostarczał przez lata inne komponenty do instrumentów Panerai. OP przez lata był też największym we Włoszech dealerem Rolexa i to w czasach, kiedy ten nie był szczególnie znany.
Innymi instrumentami z serii Radiomir są m.in. naręczne kompasy, nocne „ręczne” celowniki torpedowe, latarki.
Bardzo szybko wprowadzili w życie następny projekt – Luminor, który wyposażony był w opatentowaną osłonę koronki. Co ciekawe do tej pory, dzięki systemowi docisku koronki Luminor Marina jest jedynym zegarkiem nurkowym, który można nakręcać pod wodą. Luminor był do połowy lat 80 wyposażeniem marynarki podlegającym tajemnicy wojskowej. Dopiero po 93 roku zegarki te zaczęły trafiać do cywilnych użytkowników.
Z kolei na zamówienie marynarki Egipskiej (która współpracowała z Marynarką Włoską w ramach umów międzypaństwowych) i zgodnie z ich specyfikacją powstało rozwinięcie idei Luminora – model Submersible, który do służby wszedł w latach 50-tych.
Do dzisiaj firma Panerai, która z czasem przekształciła się w grupę firm jest dostawcą rozwiązań dla wojska, m.in. systemów pomiarowych, nawigacyjnych, automatyki, dynamicznego pozycjonowania, celowników do torped i innych. np. lądowisk i ścieżek podejścia dla helikopterów. Dlatego w logo formy Panerai są dwie strzałki skierowane do góry i na dół, symbolizujące obecność firmy pod i nad wodą.
W 1972 roku do po śmierci Giuseppe Panerai szefem firmy został Dino Zei, który na to stanowisko przyszedł prosto z marynarki Włoskiej. W marynarce zajmował się Uzbrojeniem i był nawet równolegle szefem departamentu Uzbrojenia i materiałów Wybuchowych oraz Centrum Nurków i Operacji podwodnych “Teseo Tesei”. Od 1968 roku Pan Dino Zei dodatkowo został dyrektorem Departamentu rozwoju w dowództwie komandosów i nurków.
Domniemywać należy iż firma Panerai zajmowała się zbyt ważnymi projektami dla Marynarki i obronności, aby pozostała poza kontrolą.
Pan Dino Zei był Ceo firmy Panerai do czasu wydzielenia jej części zajmującej się zegarkami i sprzedaży nazwy Panerai – Cartierowi. Następnie nadzorował połączenie firmy Panerai Spa, zajmującej sie produkcją dla wojska z firmą Calzoni. W 1999 roku, po przeniesieniu produkcji do Bolonii, Dino Zei odszedł z firmy i założył firmę Anonimo.
Do rozpowszechnianie zegarków Paneria przyczynił się aktor Sylwester Stallone, który w latach 90-tych, podczas pobytu we Włoszech, nabył kilkadziesiąt zegarków naręcznych Luminor Marina – jako prezent dla swoich znajomych. W tym gronie znalazł się ówczesny dyrektor grupy Richemont, którego zainteresowały te nietuzinkowe zegarki, co z kolei zaowocowało wchłonięciem części firmy Panerai do tego konglomeratu firm luksusowych.
Panerai był od początku związany z jednostkami Sea Devils – czyli wykorzystaniem nurków bezpośrednio do akcji bojowych, które to jednostki stały się podwaliną X flotylli (X-mas). I tutaj Włosi naprawdę byli pionierami. Jednostki nurków bojowych były w stanie bardzo małym nakładem środków spowodować poważne straty w jednostkach wroga.
Osiągnięcia włoskiej armii nie przynoszą jej chluby – w generalnym mniemaniu. Jednak armia ta zawsze dużo inwestowała w myśl inżynierską i chętnie wprowadzała nowinki techniczne. Na przykład zegarki Panerai – nie był to zegarek rozpowszechniony we włoskiej armii lub marynarce – to był instrument do pomiaru czasu dla małej, elitarnej jednostki. Jeden z wielu instrumentów, które firma Panerai produkowała dla X flotylli. I na tle jakiejkolwiek innej analogicznej jednostki wojskowej – osiągnięcia nurków X flotylli były nieporównanie większe. Stosunek zaangażowanych kosztów i sił do zniszczeń, jakich dokonała jednostka podczas swoich działań byłby chlubą dla jakiejkolwiek armii i do historii.Ale jeden fakt jest bezsporny – nurkowie odnosili niebywałe sukcesy.
Najsłynniejszą akcją włoskich nurków było wysadzenie 3 okrętów w porcie Aleksandria. Okrętu HMS „Queen Elizabeth” (który był okrętem głównym pancerników typu Queen Elizabeth – drednotów brytyjskich), HMS „Valiant” oraz tankowca „Sagona”.
Cytat z książki Valerio Borghese „Sea Devils, suicide squad”. London 1954:
„Turcja, neutralna w tym czasie (1943) udostępniała swoje porty do obsługi transportu do Anglii, zwłaszcza tak cennego dla przemysłu zbrojeniowego chromu. Ponieważ duże parowce w porcie Aleksandretta zacumowane były w odległości tylko 2000 – 3000 metrów od brzegu, uznano iż akcję sabotażową może wykonać pływak. Ubrany w gumowy skafander i maskę, w czarnych gumowych płetwach i aparacie do oddychania Ferraro 30 czerwca zatopił w porcie Aleksandretta grecki parowiec Orion do którego musiał przepłynąć dystans 2300 metrów. Następnie, w porcie Mersina wysadził statek Kaituna należący do Nowej Zelandii . Do brytyjskiego statku Sicilian Prince Ferraro musiał płynąć aż 4 km, ale niestety zamocowanie przez niego miny zostały odkryte przez Anglików i statek uniknął wybuchu. Skutecznie zaś podłożył miny pod Norweski statek motorowy Fernplant. Tak więc w ciągu jednego miesiąca , od 30 czerwca do początku sierpnia 1943, Ferraro zatopił aż trzy statki. ”
Ferrano nie był zbytnio odosobnionym przykładem. Włoscy nurkowie byli wzorem dla wszystkich armii świata. Z nimi też współpracowała firma Panerai dostarczając im unikatowe wyposażenie od celowników dla torped, kompasów, zapalników, głębokościomierzy do… zegarków. A zgranie czasowe było kluczowe w takich akcjach – zegarki Panerai musiały spełniać oczekiwania i normy niezawodności niedostępne dla innych zegarków z tamtego okresu.
Włosi w tamtych czasach stanowili awangardę w dziedzinach inżynierii i techniki.
Ferrano przeżył wojnę i zmarł kilka lat temu, po wojnie przyczynił się do rozwoju sprzętu i sportu nurkowego, opatentował kilka rodzajów płetw i najpierw szefował (Cressi) potem miał własną firmę produkującą nowatorski sprzęt do nurkowania (Technisub).
Zegarki firmy Panerai mają bardzo ciekawą historię, powiązania z wojną, firmą Rolex i rzeszami fanów na całym świecie. Następnym razem spójrzmy na te zegarki trochę innym okiem – nie przez pryzmat mody zegarkowej, która nakazuje aby zegarki były duże i solidne, ale jako na profesjonalny instrument, którego wygląd determinowany jest funkcjonalności i niezawodności.
Historia firmy i cała ta tajemniczo-wojskowa atmosfera, utwierdzają mnie w przekonaniu, że to zdecydowanie producent następnego czasomierza, który sobie sprawię :-)