Impuls mechaniczny
Impuls generowany jest przez wychwyt, który przekazuje dawkę energii nagromadzonej w napędzie sprężynowym, podtrzymując wahanie regulatora balansowego lub wahadła w zegarach mechanicznych.
Wychwyt składa się z koła wychwytowego o zębach specjalnego kształtu, kotwicy z widełkami osadzonej na osobnej osi i przerzutnika zamocowanego na osi balansu.
Impuls powstaje w III fazie współpracy wychwytu kotwicowego swobodnego z kołem balansowym regulatora (swobodny – gdyż koło balansu oscyluje swobodnie i jedynie przez krótki czas jest sprzęgnięte z wychwytem: podczas uwolnienia zęba koła wychwytowego i udzielania impulsu).
W przebiegu tej współpracy wyróżnia się IV fazy:
I faza: koło balansu zostaje wprawione w ruch pod wpływem działania sprężyny włosowej,
II faza: koło balansowe oddaje część swej energii kotwicy i kołu wychwytowemu, potrzebnej na wyrwanie/oswobodzenie kotwicy ze spoczynku,
III faza: koło wychwytowe udziela impulsu balansowi,
IV faza: energia kinetyczna kotwicy i koła wychwytu zużywa się bezużytecznie na uderzenia elementów wychwytu słyszane jako tykanie.
W trakcie przebiegu w/w faz następują cztery uderzenia:
– pierwsze i drugie uderzenie podczas II fazy – kołek przerzutnika uderza najpierw o wewnętrzną stronę widełek kotwicy, po chwili wewnętrzna przeciwległa strona widełek kotwicy uderza w kołek przerzutnika,
– trzecie i czwarte uderzenie podczas IV fazy – najpierw ząb koła wychwytowego uderza o powierzchnie spoczynku palety wyjściowej kotwicy a potem kotwica uderza o kołek ograniczający.
Trzecie uderzenie (koła wychwytu o paletę kotwicy) jest najmocniejsze i słyszymy je jako „zwyczajne” tykanie zegarka.
Opis na przykładzie najczęściej stosowanego w zegarkach naręcznych wychwytu szwajcarskiego.
źródło:
Zdzisław Mrugalski: Mechanizmy zegarowe. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1972.
Bartnik/Podwapiński.
Zdzisław Mrugalski: Mechanizmy zegarowe. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1972.
Bartnik/Podwapiński.
