Skip to content

CH24.PL

zegarki luksusowe, sportowe, klasyczne – polski portal o zegarkach.

  • EN
  • Nowości 2023
  • Aktualności
  • Działy
    • Kultowe zegarki
    • Recenzje zegarków
    • Zegarek Roku
    • Zobacz również:
      • Rankingi
      • Dzieje zegarmistrzostwa
      • Aukcje zegarków
      • Timebloid
      • Zegarki damskie
  • Baza wiedzy
    • Słownik pojęć zegarmistrzowskich
    • Poradnik zakupowy
    • Jak działa zegarek mechaniczny
  • Marki
    • A
      • A.Lange&Söhne
      • Aerowatch
      • Alpina
      • Audemars Piguet
    • B
      • Ball
      • Baume & Mercier
      • Bell&Ross
      • Blancpain
      • Breitling
      • Bulgari
    • C
      • Carl F. Bucherer
      • Cartier
      • Casio
      • Certina
      • Chopard
    • D
      • De Bethune
      • Doxa
    • E
      • Eberhard
      • Epos
      • Eterna
    • F
      • F.P. Journe
      • Ferdinand Berthoud
      • Fortis
      • Frédérique Constant
    • G
      • Glashütte Original
      • Glycine
      • Grand Seiko
    • H
      • Hamilton
      • Hublot
    • I
      • IWC Schaffhausen
    • J
      • Jaeger-LeCoultre
      • Junghans
    • L
      • Laurent Ferrier
      • Longines
    • M
      • Maurice Lacroix
      • MB&F
      • MeisterSinger
      • Montblanc
    • O
      • Officine Panerai
      • Omega
      • Oris
    • P
      • Patek Philippe
      • Perrelet
      • Piaget
      • Polpora
    • R
      • Rado
      • Richard Mille
      • Rolex
    • S
      • SevenFriday
      • Seiko
      • Swatch
    • T
      • TAG Heuer
      • Tissot
      • Tudor
    • U
      • Ulysse Nardin
    • V
      • Vacheron Constantin
      • Victorinox Swiss Army
      • Vulcain
    • Z
      • Zenith
    • Zobacz wszystkie marki
  • Sklep
Dzieje zegarmistrzostwa: Chronometry - kiedyś i dziś (część 1)
  • facebook
  • Instagram
Search

Na skróty

  • Testy i recenzje zegarków
  • Kultowe Zegarki
  • Rankingi
  • Aukcje zegarków
  • Zegarki damskie

Popularne artykuły

  • Zegarkowe nowości 2023
  • Omega x Swatch Bioceramic MoonSwatch
  • Zegarek Roku 2022
  • Pierwszy dodatek Vogue Watches pod redakcją CH24

Popularne marki

  • Rolex
  • Longines
  • TAG Heuer
  • Seiko
  • Omega
EN
  • Formuła 1 (2023) i zegarki

    Formuła 1 (2023) i zegarki

  • Oscary 2023

    Oscary 2023 i zegarki gwiazd

Historia Chronometrów / foto: Antiquorum
Dzieje zegarmistrzostwa Chronometry – kiedyś i dziś (część 1)

Dzieje zegarmistrzostwa Chronometry – kiedyś i dziś (część 1)

Magdalena PiekarskaMagdalena Piekarska31.07.20207.08.20206 min. czytania

W tej historii hasłem przewodnim jest dokładność chodu i ciągła pogoń za perfekcją. Zaczęło się od czasomierzy, które pomagały ustalić pozycję statków na otwartym morzu, a skończyło na coraz dokładniejszych zegarkach naręcznych. Oto krótka historia chronometrów.

Precyzja czy stabilność chodu – oto jest pytanie. Każda z odpowiedzi ma swoich zwolenników: większość zegarmistrzów postawiłaby na stabilność, a właściciele zegarków na dokładność. Naturalnie obie kwestie są ważne, w dodatku od siebie zależne. Lecz od początku istnienia zegarów, najczęściej mówi się o dokładności chodu, której symbolem są chronometry.

Najpierw potrzebowali ich żeglarze i to dla nich powstały pierwsze chronometry, a dzisiaj wielu właścicieli zegarków nosi je na co dzień.

Dlaczego żeglarze? Początkowo chronometry pomagały im w ustaleniu długości geograficznej na otwartym morzu. Dzisiaj marynarze mają do dyspozycji komputery GPS itp., lecz Ferdynand Magellan czy Vasco da Gama musieli wierzyć jedynie obliczeniom i szczęściu. Gdy w 1731 r. angielski matematyk John Hadley skonstruował sekstant, żeglarze mogli określić szerokość geograficzną z dokładnością do jednej mili (wystarczył sekstant i widoczny horyzont). Gorzej było z długością geograficzną, której nie dało się tak łatwo wyznaczyć. Większość żeglarzy próbowała obliczać ją na podstawie obranego kursu i zapisków w dzienniku okrętowym, lecz wyniki tych obliczeń pozostawiały wiele do życzenia. Dlatego pod koniec XVII w. większość rejsów była dłuższa niż to planowano i często dochodziło do zderzeń statków. W tamtym czasie, dotarcie do celu bardziej zależało więc od szczęścia niż od dokładnej nawigacji.

Maskelyne kontra Harrison

Tę sytuację miał zmienić „The Nautical Almanac”, pierwszy almanach morski zawierający dane ułatwiające określenie długości geograficznej na morzu, wydany w 1767 r. przez Królewskie Obserwatorium Astronomiczne w Greenwich. Jego autorem był Nevil Maskelyne, brytyjski astronom królewski.

Nevil Maskelyne / foto: National Maritime Museum Londyn
Nevil Maskelyne / foto: National Maritime Museum Londyn

Publikacja pierwszego numeru „The Nautical Almanac” okazała się przełomem, lecz w tej historii tak samo ważne (a może nawet ważniejsze) było skonstruowanie kilka lat wcześniej pierwszego chronometru morskiego. John Harrison, zegarmistrz samouk, zbudował w 1759 r. ważący prawie półtora kilograma zegarek kieszonkowy o nazwie H4. Dzięki wahaniom chodu na poziomie sekundy miesięcznie H4 pozwalał bardzo dokładnie określić długość geograficzną.

H4 skonstruowany przez Johna Harrisona / foto: National Maritime Museum Londyn
H4 skonstruowany przez Johna Harrisona / foto: National Maritime Museum Londyn

Ten wynalazek nie spodobał się Maskelyne’owi, który jako królewski astronom miał sporą władzę. I, jak zwykle, chodziło o pieniądze: Maskelyne po prostu bał się, że spadnie zainteresowanie jego almanachem i tym samym straci duże zyski ze sprzedaży publikacji.

Można uznać, że pojawienie się zegara H4 było momentem narodzin chronometrów morskich. Choć samo hasło padło dużo wcześniej. Po raz pierwszy, w 1714 r. użył go Anglik Jeremy Hacker. W swojej pracy na temat określania długości geograficznej Hacker zawęził znaczenie słowa „chronometr” do zegara, który ma dużą dokładność chodu (greckie słowo, od którego pochodzi odnosiło się wyłącznie do „czasomierza”). Terminologia wprowadzona przez Jeremy’ego Hackera przyjęła się i do dzisiaj bardzo precyzyjne czasomierze są nazywane chronometrami.

Wróćmy do Harrisona i jego wynalazku. Prawdopodobnie nie byłoby zegarka H4, gdyby nie deklaracja brytyjskiego parlamentu z 1714 r., zapowiadająca wypłacenie nagrody w wysokości 20 000 funtów temu, kto skonstruuje przyrząd do wyznaczania długości geograficznej z dokładnością do 30 mil morskich.

Zbudowany przez Harrisona ponad 40 lat później zegar H4 wziął udział w testowym rejsie na otwartym morzu (od listopada 1761 r. do stycznia 1762 r.) i po 81 dniach bardzo trudnej wyprawy wahania jego chodu wynosiły tylko pięć sekund. Lepszego wyniku raczej nie dałoby się wtedy osiągnąć.

Przeciwnicy Harrisona, z Maskelynem na czele od razu zgłosili zastrzeżenia. Między innymi dlatego Harrison przez wiele lat toczył batalię o wynagrodzenie ufundowane przez brytyjski parlament. Ostatecznie dostał tylko część z obiecanej kwoty.

Czym jest chronometr?

W 1782 roku angielski zegarmistrz John Arnold zaprezentował niezwykły zegarek kieszonkowy z tak zwanym wychwytem chronometrowym. Później, w Wielkiej Brytanii o tego typu zegarach z wychwytem chronometrowym mówiło się chronometry.

John Arnold, No. 17 / foto: Antiquorum
John Arnold, No. 17 / foto: Antiquorum

Ta definicja przyjęła się też w innych krajach, chociaż w 1925 r. Szwajcarskie Towarzystwo Chronometryczne ogłosiło, że „chronometr to zegar, który otrzymał certyfikat dokładności chodu wydany przez obserwatorium astronomiczne”. Jak widać, dla szwajcarskiej instytucji rodzaj wychwytu nie miał znaczenia, chodziło wyłącznie o precyzyjny mechanizm.

Za przykładem Szwajcarii poszły kolejne kraje i tak stopniowo zaczęła obowiązywać ta nowa definicja chronometru. Pojęcie odnosiło się więc też do zegarków naręcznych, które ze względu na ograniczone miejsce nie mogły mieć wychwytu chronometrowego, ale spełniały kryteria dotyczące dokładności chodu. Lecz mniejsze wymiary mechanizmów wymagały dopasowania kryteriów i ustalenia nowych wartości granicznych. Jednak niektórzy nie chcieli czekać na ustalenie nowych kryteriów. Na przykład w 1910 r. firma Rolex przesłała do testów w szkole zegarmistrzowskiej w Biel (później powstała tam jedna z urzędowych instytucji kontrolujących dokładność chodu zegarków) 11-liniowy mechanizm z wychwytem kotwicowym. Przez 14 dni sprawdzano dokładność chodu w różnych położeniach i przy zmiennych temperaturach. Po zakończeniu dwutygodniowych testów Rolex dostał oficjalny certyfikat potwierdzający wyjątkową precyzję przesłanego mechanizmu. Był to pierwszy certyfikat tego typu wystawiony dla mechanizmu zegarka naręcznego.

Hans Wilsdorf
Hans Wilsdorf

Hansowi Wilsdorfowi, właścicielowi firmy Rolex nie wystarczył jeden certyfikat, a ponieważ większość czasu spędzał w Anglii, gdzie prowadził interesy, postanowił przesłać 11-liniowy kaliber Aeglera do ponownej kontroli, tym razem w instytucji brytyjskiej. W 1914 r. zegarek z tym mechanizmem trafił do słynnego National Physical Laboratory przy brytyjskim obserwatorium Kew-Teddington. Przeprowadzony tam test (w pięciu położeniach i przy zmieniających się temperaturach) trwał w sumie 45 dni. Po jego zakończeniu, zegarek jako pierwszy model naręczny w historii dostał świadectwo dokładności chodu klasy A (najlepszy z możliwych). Wtedy ten rodzaj certyfikatu zarezerwowany był wyłącznie dla większych czasomierzy, przede wszystkim chronometrów morskich.

Certyfikat z 1914 roku przyznany firmie Rolex
Certyfikat z 1914 roku przyznany firmie Rolex

Kryteria dla zegarków naręcznych nie były jeszcze ustalone, więc niewielki mechanizm przesłany przez markę Rolex musiał zmierzyć się z dużo większymi instrumentami pomiarowymi.

Breguet Marine Chronometer / foto: Antiquorum
Breguet Marine Chronometer / foto: Antiquorum

Przyznany Rolexowi certyfikat klasy A, zmotywował konkurencję i pod koniec lat 20. XX w. inni producenci też zaczęli wysyłać swoje zegarki do sprawdzenia. Jedną z marek, która szukała potwierdzenia dokładności chodu swoich zegarków była Omega. Jej zegarki świetnie radziły sobie w konkursach na dokładność chodu, organizowanych przez obserwatoria w Neuchatel, Genewie i Kew-Teddington. W 1936 r. jeden z nich ustanowił rekord, który nie został pobity, czyli zdobył 97,8 punktów na 100 możliwych.

Taki był początek historii naręcznych chronometrów.

Omega Chronomètre, No. 7518404 / foto: Antiquorum
Omega Chronomètre, No. 7518404 / foto: Antiquorum

Czytaj dalej: Chronometry – kiedyś i dziś (część 2)


Artykuł jest częścią cyklu „Dzieje zegarmistrzostwa”.


Źródła:
Kahlert, Mühe, Brunner „Armbanduhren. 100 Jahre Entwicklungsgeschichte”
Watchtime.net
Chronos 1/2011
Uhrenkosmos.com
Bilanz „Technik: Uhrwerke auf dem Prüfstand”

Tagi Chronometr Rolex

Kategorie Aktualności Dzieje zegarmistrzostwa

Ostatnio dodane

  • Watches & Wonders 2023 LIVE na CH24

    Watches & Wonders 2023

    Już 27 marca rusza największe branżowe wydarzenie roku – genewskie targi Watches & Wonders. Swoje zegarkowe premiery pokaże […]

  • Czapek Antarctique Titanium Dark Sector [dostepność, cena]

    Czapek Antarctique Titanium Dark Sector

    Kolejnym modelem, który dołączy do sportowej kolekcji Antarctique, jest wariant z tytanu. Zegarek otrzymał nowy, sektorowy cyferblat w […]

  • Seiko Presage Craftsmanship Series w czterech artystycznych odsłonach [dostępność, cena]

    Seiko Presage Craftsmanship Series

    Kolekcja Presage wzbogaci się o cztery jubileuszowe modele, korzystające z czterech artystycznych technik wykonania tarczy: emaliowania, porcelany oraz […]

Najczęściej czytane

  1. G-Shock GM-110 Earth-1AER [dostępność, cena]
  2. Recenzja wideo Longines Pilot Majetek „1935” [zdjęcia live, dostępność, cena]
  3. Seiko Prospex „Black Series” z trzema nowymi modelami [dostępność, cena]
  4. Omega x Swatch MoonSwatch Mission to Moonshine Gold [dostępność, cena]
  5. Hands-On Tissot PRX Powermatic 80 “Ice-Blue” [zdjęcia live, dostępność, cena]
Podobne artykuły
  • TAG Heuer Carrera Mikrogirder

    Dzieje zegarmistrzostwa Start, stop i reset – historia chronografów (część 1)

    Magdalena Piekarska 10.04.202023.04.2020
  • Ochrona antymagnetyczna w zegarkach

    Dzieje zegarmistrzostwa Ochrona antymagnetyczna w zegarkach (część 1)

    Magdalena Piekarska 1.02.202013.02.2020
  • 10 trendów w branży zegarkowej

    Dzieje zegarmistrzostwa 10 trendów w branży zegarkowej

    Magdalena Piekarska 6.08.2018
  • Historia pomiaru czasu

    Dzieje zegarmistrzostwa W blokach startowych – historia chronometrażu

    Magdalena Piekarska 22.03.202026.03.2020

Dodaj komentarz

Musisz się zalogować, aby móc dodać komentarz.

Newsletter

Zapisz się za darmo i nie przegap najnowszych aktualności oraz recenzji ze świata zegarków

zamknij
SHOP.CH24.PL

Sklep CH24

W sklepie CH24 postawiliśmy przede wszystkim na popularne i lubiane produkty – narzędzia, paski czy albumy o zegarkach.
Gwarantujemy przy tym najwyższą jakość!

Przejdź na SHOP.CH24.PL

Zegarek Roku CH24

Zegarek Roku

Już od 13 lat przyznajemy najbardziej prestiżowe w Polsce nagrody dla najlepszych zegarków. Laureata w jednej z kategorii wybieracie również Wy – czytelnicy naszego magazynu.

Sprawdź nagrodzone zegarki!

Przejdź na zegarekroku.pl

Słownik pojęć
zegarmistrzowskich

Słownik pojęć zegarmistrzowskich

Wyjaśniamy pojęcia związane ze światem zegarków – zarówno te proste, jak i bardziej skomplikowane. Aktualnie w słowniku pojęć zegarmistrzowskich CH24 znajduje się ponad 300 fraz.

Dział nakręca SEIKO

Zobacz słownik

O CH24.PL

  • Redakcja
  • Reklama na stronie CH24.PL
  • W mediach
  • Kontakt
  • Polityka prywatności
  • Zasady korzystania z serwisu

Kategorie

  • Aukcje zegarków
  • Ciekawostki
  • Publikacje
  • Rankingi
  • Hands-On
  • Recenzje i testy zegarków
  • Timebloid
  • Wideo
  • Zegarki damskie

Zobacz także

  • Masz pytania? Zadaj je nam!
  • Encyklopedia wiedzy o zegarkach
  • Na co zwrócić uwagę przed zakupem
  • Jak powstają zegarki
  • Spotkania „Time To Meet”
  • Zegarek Roku

Dołącz do nas

  • Facebook
  • Instagram
  • Twitter
  • Youtube

Aplikacja CH24

  • Pobierz aplikację – iOS
  • Pobierz aplikację – Android
Nazwy własne firm, produktów, instytucji, a także ich znaki towarowe są własnością tychże firm, podobnie jak materiały graficzne i filmowe wykorzystane w serwisie.
Wszystkie prawa zastrzeżone ©2009 - 2023 - CH24.PL ®