Omega w CH24 Materiały stosowane przez Omegę (część 2)

Tomasz Jakubas22.10.202222.10.202215 min. czytania

W drugiej części naszego opracowania przeczytacie o ceramice, materiałach naturalnych, różnych rodzajach złota oraz szkłach wykorzystywanych przez Omegę przy produkcji zegarków. Wyjaśniamy czym się różnią i jakie mają właściwości.

Poniższy tekst stanowi kontynuację artykułu: Materiały stosowane przez Omegę (część 1)

EKSKLUZYWNE STOPY NA BAZIE ZŁOTA

Współczesne zegarki OMEGA cechuje oryginalne wzornictwo, które jest wynikiem zastosowania ekskluzywnych stopów metali oraz naturalnych materiałów (będzie o nich mowa w końcowej części opracowania). Każdy ze stopów cechuje innowacyjna kompozycja, gwarantująca unikalny wygląd oraz najwyższą jakość. Materiały te są najczęściej wykorzystywane do tworzenia kopert, bransolet, wskazówek, nakładanych części tarcz, gniazd brylantów oraz komponentów mechanizmów.

Jako bazę dla ekskluzywnych stopów Omega stosuje złoto, które wyróżnia się szeregiem specjalnych właściwości. Metaliczną złotą barwę zawdzięcza tzw. plazmonom, których częstotliwość oscylacji znajduje się w zakresie światła widzialnego, w efekcie czego ludzkie oko dostrzega jego złoty kolor. W kontakcie z ludzką skórą jest obojętne dla zdrowia oraz bierne chemicznie dzięki czemu nie ulega korozji pod wpływem działania powietrza i większości środków chemicznych stosowanych w codziennym życiu. Jest również najbardziej plastycznym metalem, co ułatwia jego formowanie. W czystej postaci jednak nie znajduje zastosowania w jubilerstwie, ponieważ jest zbyt miękkie co mogłoby negatywnie wpłynąć na trwałość mechaniczną biżuterii i zegarków. Aby tego uniknąć do złota dodaje się inne metale tworząc stopy, które opisuje się jednostką zwaną karatem. 24-karatowe złoto (24 części złota, inaczej próba 1000) jest czystym kruszcem o subtelnym, żółtoczerwonym odcieniu. Obowiązującym w branży standardem jest 18 karatowe złoto (18 K oznacza 18 części złota oraz 6 części innych stopów, co daje zawartość 75% złota lub inaczej próbę 750), które stanowi idealny balans pomiędzy czystością składu i jego praktyczną użytecznością. Do produkcji biżuterii zużywa się około 75% produkowanego na świecie złota. Omega zatrudnia własnych metalurgów, którzy na potrzeby marki oraz grupy tworzą ekskluzywne, zastrzeżone stopy złota, a ich nazwy mają planetarne konotacje.

Sedna Gold

Sedna Gold (Złoto Sedna) jest zastrzeżoną nazwą oraz znakiem towarowym innowacyjnego stopu złota opracowanego i opatentowanego w 2012 roku przez metalurgów oraz naukowców Swatch Group na potrzeby marki Omega. Zastosowano je po raz pierwszy w modelu Constellation. Obecnie wykorzystywane jest także w pozostałych kolekcjach zegarków Omega oraz w siostrzanej marce Blancpain wchodzącej w skład grupy.

Tradycyjnie 18-karatowe różowe złoto składa się z mieszanki klasycznego żółtego złota, srebra oraz miedzi. Wraz z upływem czasu wykazuje jednak tendencje do blaknięcia czerwonawej barwy z uwagi na zachodzący proces rozpraszania się atomów miedzi w stopie. Aby zachować kolor oraz pierwotny blask zamiast srebra zastosowano rzadki i bardziej szlachetny metal – pallad. W rezultacie uzyskano unikalny odcień różowo-czerwonego złota (w warunkach słabego oświetlenia kolor jest wyraźnie czerwony) oraz większą odporność na przebarwienia i blaknięcie. Oryginalna kompozycja Sedna™ i jej wyjątkowe cechy (dokładny skład jest tajemnicą handlową) składa się z zawartości ponad 20% miedzi w minimum 75% złota dla uzyskania właściwego koloru oraz ponad 1% palladu dla wzmocnienia połysku i utrwalenia soczystej czerwieni.

Nazwa stopu pochodzi od planetoidy transneptunowej (planety karłowatej krążącej po bardzo wydłużonej orbicie wokół Słońca w większej odległości niż Neptun), która jest drugim po Marsie najczerwieńszym obiektem w układzie słonecznym, inspirując tym odcień Sedna. Jest to bez wątpienia najpopularniejszy stop Omegi i jest najczęściej stosowany.

Canopus Gold

Drugim ekskluzywnym stopem jest Złoto Canopus wprowadzone do oferty przez markę w 2015 roku. Powstałe na bazie 18-karatowego białego złota, posiadając wszystkie jego cechy wyróżnia się błyszczącym szarosrebrnym odcieniem oraz trwałością.

Canopus, jest drugą po Syriuszu najjaśniejszą gwiazdą na niebie, widoczną gołym okiem z całej półkuli południowej oraz tylko częściowo z północnej, niewidzialna jednak z Polski i niemal całej Europy.

Jest około 71 razy większa i 10 000 razy jaśniejsza od naszego Słońca. Ze względu na jej jasny blask oraz miejsce na niebie stała się ważnym punktem odniesienia dla nawigacji morskiej oraz kosmicznej, a także inspiracją dla stopu białego złota Canopus Gold.

Ten ekskluzywny metal, podobnie jak jego „czerwony” poprzednik został skomponowany wg tajnej formuły. Wiadomo jednak, że zawiera minimum 75% złota, ponad 20% palladu oraz więcej niż 1% odpowiednio platyny i rodu w celu utrwalenia połysku i nieskazitelnej bieli. Standardowe 18-karatowe białe złoto poddawane jest procesowi rodowania, aby utrwalić jego kolor i blask, czego już nie wymaga unowocześniony stop.

Dla niewprawnego oka nowy Speedmaster Moonwatch wykonany ze złota Canopus może przypominać stal, jednak w momencie założenia go na nadgarstek (jest m.in. cięższy od stali) wrażenie to mija natychmiast ustępując przekonaniu, że to szlachetny i cenniejszy metal.

Moonshine Gold

Złoto Księżycowe, czyli 18-karatowy nowy stop żółtego złota, zadebiutowało w portfolio Omegi w 2019 roku. Tym razem inspiracją był nasz Srebrny Glob, jedyny naturalny satelita Ziemi odbijający światło emitowane przez Słońce.

Moonshine Gold posiada nieco bledszy odcień niż tradycyjne żółte 18K złoto w celu podkreślenia jego luksusowego wyglądu. Kompozycja składa się z minimum 75% złota, ponad 14% srebra, mniej niż 9% miedzi oraz ponad 1% palladu.

Dzięki temu jego kolor jest subtelniejszy od powszechnie stosowanego żółtego złota i bardziej dyskretny od czerwonego. Unikalny skład stopu gwarantuje trwałość jego koloru i połysku, oraz odpowiada za chłodniejszy odcień złota przypominający księżycowy blask na tle głębokiego granatu nieba.

W przypadku złota Moonshine Gold nie mogło być inaczej, reprezentatywnym modelem został oczywiście Moonwatch upamiętniający złotą rocznicę zegarka OMEGA, podarowanego astronautom w 1969 roku, aby uczcić pierwsze lądowanie na Księżycu.

Bronze Gold

Najnowszym opatentowanym przez metalurgów Swatch Group stopem jest Brązowe Złoto. Ten jedyny w swoim rodzaju zastrzeżony stop składa się z kompozycji miedzi w 50% oraz złota 9K w 37,5%. Wzbogacono go dodatkowo takimi metalami szlachetnymi jak: srebro (ponad 5%) oraz pallad i gal po maksymalnie 5% zawartości. Zabieg ten miał na celu podniesienie konwencjonalnej formy brązu do metalu uszlachetnionego. Dzięki temu uzyskano Brązowe Złoto o oryginalnym odcieniu, który na palecie kolorów OMEGA pozycjonowany jest dokładnie pomiędzy 18-karatowymi stopami złota Moonshine i Sedna.

Łagodnie różowy odcień oraz unikalna hipoalergiczna kompozycja to tylko niektóre z zalet miłośników brązowych zegarków i innowacyjnych materiałów. Nowa formuła stopu cechuje się wysoką odpornością na korozję i utlenianie co oznacza, że metal będzie się starzał powoli i dłużej, w porównaniu do zwykłego brązu zachowa naturalną oraz piękną patynę przez długi czas.

MATERIAŁY CERAMICZNE

Pierwszy pierścień w technologii Liquidmetal™ oraz charakterystyczne ceramiczne tarcze zegarków z kolekcji Seamaster Planet Ocean zostały zaprezentowane przez Omegę ponad 10 lat temu. Obecnie ceramika jest wykorzystywana do produkcji całych kopert, pierścieni lunety, koronek, a także przycisków, zapięć bransolet i sprzączek oraz tarcz.

Materiały ceramiczne należą do materiałów coraz częściej wybieranych przez klientów ze względu na ich szeroką i atrakcyjną paletę kolorów oraz szczególne właściwości. Ceramika jest dwukrotnie lżejsza od stali szlachetnej, wysoce odporna na zarysowania, obojętna chemicznie oraz niemagnetyczna.

Ceramika

Termin wywodzi się z greckiego określenia κεραμικός (keramikos), które pochodzi z kolei od słowa κέραμος (keramos – tzn. ziemia, glina).

Ceramika w tradycyjnym rozumieniu to są tworzywa oraz wyroby otrzymane w wyniku wypalenia odpowiednio uformowanej gliny. Obecnie przez ceramikę rozumie się wszystkie wyroby nieorganiczne, niemetaliczne, a także inne tworzywa zaliczane do grupy materiałów inżynierskich (obok metali i polimerów) otrzymane przy użyciu obróbki cieplnej (np. spiekanie lub prażenie) w temperaturze powyżej kilkuset stopni Celsjusza. Proces ten umożliwia tworzenie zwartych komponentów zegarkowych o wyjątkowych właściwościach mechanicznych. Ceramika jest odporna na ścieranie i działanie wysokich temperatur, hipoalergiczna, posiada dobre właściwości mechaniczne oraz dielektryczne i izolacyjne (nieprzewodność elektryczna), a co dziś najważniejsze jest przyjazna środowisku naturalnemu.

Ceramiczna koperta zegarka powstaje z ceramicznego surowego proszku na bazie cyrkonu, który jest wtłaczany w formę koperty.

W procesie spiekania (proces wypalania, w którym temperatura osiąga 1400 C°) koperta nabiera swojego ostatecznego kształtu, kurcząc się do odpowiedniego rozmiaru (jej wielkość zmniejsza się o ok. 30%) i stając twardą oraz odporną na zarysowania. Następnie poddawana jest obróbce mechanicznej przy pomocy diamentowych narządzi, aby uzyskać ostateczną geometrię i finalne wykończenie powierzchni. Ceramiczne elementy mogą być poddawane dalszemu wypalaniu w piecu plazmowym, w ekstremalnie wysokiej temperaturze, w zależności od oczekiwanego koloru.

Nieco bardziej zaawansowanym procesem jest proces łączenia 18-kratowego złota z ceramiką w pierścieniu lunety, w wyniku którego powstaje Ceragold™.

Stop ceramiki ze złotem opracowany przez laboratoria Omega poddawany jest specjalnej obróbce, wieloetapowego procesu formowania. Na początku tworzy się granulat z tlenku cyrkonu i specjalnego spoiwa, który po podgrzaniu staje się formowalną pastą. Utworzony pierścień poddany jest procesowi spiekania, w którym osiąga właściwą twardość. Pierścienie są następnie poddawane obróbce mechanicznej przy pomocy diamentowych narzędzi, w celu uzyskania wymaganych gabarytów oraz ich idealnej geometrii. Skala nurkowa jest grawerowana laserowo na powierzchni zewnętrznej, aby stworzyć wyżłobienia, w których związane będzie 18-karatowe złoto. Na wierzchnią warstwę wygrawerowanego wyżłobienia, przy użyciu technologii PVD nanoszona jest powłoka przewodząca, która umożliwi trwałe przyleganie złota w procesie elektroformowania. Następnie przewodzące pierścienie ceramiczne są zanurzane w złotej kąpieli elektrolitycznej na 48 godzin. Na wierzchniej warstwie pierścieni tworzy się gruba warstwa złota, która po wyjęciu pierścieni jest usuwana z oryginalnej, ceramicznej powierzchni. Po usunięciu nadmiaru złota, odsłania się skala nurkowa, której powierzchnia jest następnie szczotkowana a powierzchnia pierścienia wygładzana na wysoki połysk. W ostatecznym rezultacie całego procesu kontrast pomiędzy dwoma materiałami jest bardzo wyraźny, a ich połączenie jest idealnie gładkie w dotyku.

SZKŁO

Szkło w zegarku spełnia funkcję ochronną oraz poprawia czytelność tarczy. Chroni cyferblat oraz wskazówki przed zabrudzeniami i wilgocią, a odpowiednio dobrane (m.in. kształt, ilość oraz jakość powłok antyrefleksyjnych) ułatwia odczytanie godziny.

Bywa też montowane w deklu od spodniej strony zegarka lub po bokach koperty umożliwiając wgląd w jego mechanizm.

Szkło hesalitowe

Szkło z hesalitu, czyli oczyszczonego i utwardzonego polipropylenu jest najmiększe, osiąga tylko 1 punkt w skali Mosha. Oznacza to, że materiał ten jest najbardziej podatny na zarysowania. W zamian oferuje inne cechy, które predysponują go do stosowania w zegarkach. Bardzo łatwo można go wypolerować przy użyciu specjalnej pasty, usuwając w ten sposób powstałe rysy na powierzchni. Nie wymaga to użycia specjalnych narzędzi i można wykonać samemu. Kolejną zaletą tego materiału jest jego sprężystość, co oznacza dużą odporność na uderzenia i pęknięcia (w przeciwieństwie do szkła szafirowego, które jest na drugim końcu skali).

Największą zaletą hesalitu jest jednak możliwość nadawania mu w procesie produkcji niemal dowolnego kształtu, m.in sferycznego, wypukłego, które to są najczęściej stosowane w zegarkach o stylu vintage. Ponieważ moda na styl retro nie słabnie, hesalit stosowany jest obecnie przez wiele marek, również przez Omegę (patrz Moonwatch). Użycie ich nie zawsze podyktowane jest ekonomią (jest to najtańszy rodzaj szkła), a najczęstszym powodem jest nawiązanie do oryginalnego wyglądu zegarka sprzed lat.

Szkło mineralne

Pośrodku skali Mosha plasuje się szkło mineralne, osiągające wartości od 4 do 6 stopni twardości, w zależności od poziomu utwardzenia i zastosowanych powłok zwiększających wytrzymałość. Jest najpopularniejszym rodzajem szkła stosowanego w zegarkach. Wytwarzane jest na bazie krzemu i charakteryzuje go zbliżona do szafiru odporność na zarysowania. Jest jednak bardziej elastyczne i wykazuje większą odporność na stłuczenia (wyższą niż w przypadku szafiru). Podobnie jak w przypadku szkła z polipropylenu można je poddać procesowi polerowania, aby usunąć zarysowania. Jest kompromisem ekonomicznym i jakościowym pomiędzy hesalitem a szafirem.

Szafirowe szkło

Szafirowe szkło posiada najlepsze własności optyczne, cechuje się wysoką odpornością na różnice temperatur oraz rozpuszczalniki, a jego wysoka twardość (7-9/10 w skali Mosha) jest zbliżona do naturalnego szafiru. Wszystkie te zalety pozwalają podkreślić wykwintne detale zegarków. OMEGA korzysta z odpornego na zarysowania, syntetycznego szkła szafirowego z powłoką antyrefleksyjną. Jest ono produkowane w procesie Verneuila, nazywanym także fuzją płomieniową (flame fusion). Jest to pierwsza komercyjnie udana metoda wytwarzania syntetycznych kamieni szlachetnych, która została opracowana w 1883 roku przez francuskiego chemika Auguste Verneuila. Sproszkowana substancja zostaje poddana topieniu z wykorzystaniem palnika tlenowodorowego, a stopione krople krystalizują się tworząc walec lub kulkę. W końcowej fazie następuje formowanie oraz obróbka i wykończenie gotowego szkła, które w rezultacie jest odporne na zarysowania i bardzo twarde, dzięki czemu pozostaje nieskazitelnie i trwale przejrzyste. Proces ten jest podstawą nowoczesnej przemysłowej technologii wzrostu kryształów i jest powszechnie stosowany do dziś.

MATERIAŁY NATURALNE

Brylanty

Diament uchodzi za najtwardszy znany materiał w przyrodzie. Można go zarysować tylko za pomocą innego diamentu. Odpowiada dziesiątce na skali twardości Mohsa i jest jedynym kamieniem szlachetnym składającym się w całości z węgla. Dowiódł tego francuski fizyk i chemik Antoine Laurent de Lavoisier (stracony na gilotynie w wyniku wyroku Trybunału Rewolucyjnego Republiki Francuskiej) spalając po raz pierwszy diament pod szklanym kloszem, za pomocą promieni słonecznych skupionych soczewką. W naturze może powstać jedynie w określonych warunkach wysokiej temperatury i ciśnienia, które występują tylko na określonej głębokości (około 160 km) pod powierzchnią Ziemi.

Do dekorowania zegarków i biżuterii OMEGA korzysta z brylantów w barwie bieli „Top Wesselton”, tj. „czysta biel”, „czysta biel (+)” wg międzynarodowej skali barw oraz o czystości od stopnia LC do stopnia VVS (od „czyste lupowe” do „bardzo bardzo małe znamiona” – tzw. inkluzje, czyli zanieczyszczenia. Niżej na skali znajdują się jeszcze trzy grupy czystości kamieni: VS – „bardzo drobne inkluzje”, SI – „drobne” oraz P – „widoczne znamiona”. Oprócz doboru właściwej wagi, istotne jest staranne dobranie szlifu kamieni tak, by wydobyć z nich jak najwięcej światła i blasku. OMEGA jest certyfikowanym członkiem organizacji non-profit Responsible Jewellery Council (RJC). Dla klientów to gwarancja, że procesy pozyskiwania kamieni są etyczne i uczciwe, z punktu widzenia ludzi, dóbr i środowiska.

Masa perłowa

Masa perłowa (mother-of-pearl, concha de nacar, nacre) to wewnętrzna silnie iryzująca (iryzacja, czyli tzw. tęczowanie) warstwa muszli niektórych mięczaków – podobna do pereł, używana jako tworzywo dekoracyjne. Jest naturalnym surowcem złożonym głównie z węglanu wapnia, mocnym, dość sprężystym i pięknie opalizującym. Zmienia kolor w zależności od długości promieni światła i kąta ich padania. Struktura materiału przypomina nieco nachodzące na siebie cegiełki połączone polimerami. Taka budowa sprawia, że skorupa mięczaków, a potem masa perłowa jest wytrzymałym materiałem.

Produkcja elementów z masy perłowej wymaga odpowiednich umiejętności i wyczucia z uwagi na proces pozyskiwania i formowania ostatecznych elementów. Jako warstwa muszli jest z nich wycinana, szlifowana bądź rzeźbiona. W 2012 roku wzorując się na naturalnym procesie wzrostu muszli, udało się stworzyć sztuczną masę perłową przy użyciu bazy wapniowej. OMEGA wykorzystuje organiczną i nieorganiczną masę perłową do produkcji najwyższej jakości tarcz, głównie w kolekcjach kobiecych.

Meteoryt

Meteoryty to okruchy skalne zawierające głównie żelazo, poruszające się po orbitach wokół Słońca, których ocalałe części dotarły do powierzchni Ziemi.

Tarcze wykonuje się z cienkich, idealnie ciętych i polerowanych plastrów meteorytu pochodzącego z różnych zakątków naszej planety. Są niepowtarzalne i nigdy nie natrafimy na dwie takie same.

Wykorzystanie tego materiału przez markę OMEGA wydaje się szczególnie naturalne z uwagi na dziedzictwo związane z misjami kosmicznymi i wykorzystaniem zegarków podczas lotów w przestrzeń kosmiczną oraz na Księżyc. Żelazowe meteoryty są wyjątkowo cenione przez projektantów za ich kraciasty wzór, tzw. Widmanstätten tworzony przez przypominające wstążki drobiny odkrywane w specjalnym procesie obróbki.

W przeciwieństwie do większości meteorytów skalnych Gibeon (zwany meteorytem Widmanstättena) składa się w 90% z żelaza. Spadł na ziemię na terenach Namibi w erze prehistorycznej. Jego matowy metal po kilku godzinach polerowania staje się niemal nie do rozpoznania. Obróbka cieplna uwypukla unikalną teksturę oraz charakterystyczny wzór na kształt kraty. Nazwany tak został na cześć hrabiego Aloisa von Beckha Widmanstattena, który odkrył, że podgrzewając żelazne meteoryty, można wpływać na naturalny kolor i połysk powtarzających się wzorów żelaza i niklu.

Ten typ meteorytów nie jest jednak odpowiedni do zegarków z certyfikatem Master Chronometer, ze względu na wysoką zawartość magnetycznego żelaza. W modelach Master Chronometer, jako alternatywę, OMEGA stosuje meteoryty księżycowe o nieregularnych, kamiennych wzorach.